Ju-jutsu yoshin-ryu
Jujutsu yoshin-ryu
Termin jujutsu pojawił się - zdaniem J. Kano - ok. 1600-1650 r., wprowadzony - według tradycji - przez mistrza Shirobei Akiyama Yoshitoki, lekarza z Nagasaki, twórcę metody pn. jujutsu i założyciela szkoły yoshin-ryu (ko-ryu). Akiyama miał studiować w Chinach katsu (metody reanimacji) i atemi. Później w drodze ćwiczeń i medytacji wypracował oryginalny program swej szkoły [Ratti, Westbrook 1997, s. 291-293]. Szkoła nauczała 300 (lub 303) technik: uderzeń (atemi), chwytów (torae) i duszeń (shime). Inne źródła podają rok założenia szkoły 1680, Nagasaki [Cynarski 2000 a, s. 30, 99; Kondratowicz 1991, s. 20] lub dopiero 1732 [Lind 1996, s. 977]. Z drugiej strony, niejako równolegle rozwijana była szkoła yoshin-ryu Yoshina Miury, niezależnie od linii przekazu Akiyamy [Mol 2003].
Nazwę yoshin-ryu można tłumaczyć 'szkoła duszy wierzby'. Shirobei Akiyama użył nazwy jujutsu (jap. sztuka elastyczności) dla określenia podstawowej metody i zasady "ju-no ri" (miękkości, elastyczności, ustępowania).
Yamato Tamizaemon dodał do programu szkoły yoshin-ryu techniki taiho-waza (tzw. policyjne, transportowe) i założył szkołę shin-no shindo. Uczniem obydwu szkół (yoshin-ryu i shin-no shindo-ryu) był samuraj Yanagi Sekizai Minamoto Masatori zwany Iso Mataemon . Założył on sławną szkołę tenjin shin'yo-ryu jujutsu. W szkole tej przestrzegano pewnego rygoryzmu moralnego (abstynencja, panowanie nad zmysłowością) [Ratti, Westbrook 1997, s. 293]. Oczywiście w klasycznych japońskich sztukach walki zwykle przestrzegano też etyki w relacjach międzyludzkich, zasad grzeczności, szacunku, etykiety postępowania w dojo itd. Oryginalne jujutsu pozostaje do dziś drogą męstwa i honoru [Cynarski 1999 b; por.: Czerwenka-Wenkstetten 1993; Maroteaux 1995].
Jak sztuka walki Akiyamy dotarła z Japonii do Europy i Polski? W opracowaniach historycznych odnajdujemy jedynie kilka śladów. Niektóre tropy są fałszywe z racji używania zarówno w Japonii (dawniej i obecnie) jak i na Zachodzie nazwy yoshin-ryu dla określenia różnych szkół, zupełnie ze sobą nie związanych. Przykładowo hontai yoshin-ryu i takagi yoshin-ryu nie wywodzą się od Akiyamy, a Serge Mol wykazał wręcz, że Yoshin Miura, który wywodził się z klanu Takeda, założył swoją szkołę wcześniej, niż uczynił to Akiyama Shirobei Yoshitoki - dość powszechnie uważany za założyciela szkoły i stylu yoshin-ryu [Mol 2003, s. 131-136]. Mol przypisuje wprowadzenie nazwy jujutsu Joshinowi Sekiguchiemu, tworcy Sekiguchi-ryu, co miało mieć miejsce około 1639 roku. W Japonii były więc równolegle rozwijane tradycje yoshin-ryu Akiyamy, Yoshina Miury (zawierająca tylko 70 technik) i Oriemona Shigetoshi Takagi - twórcy takagi hontai yoshin-ryu.
Sensei Davied Maynard wyróżnia kategorię 'gendai nihon jujutsu', czyli nowych szkół i stylów przeciwstawnych starszym, czyli 'koryu'. Do gendai nihon jujutsu zalicza on szkoły powstałe od końca ery Tokugawa, jak hakko-ryu, shindo yoshin-ryu, daito-ryu. Kategorię 'goshin jujutsu' tworzą szkoły samoobrony, gdzie pomieszano techniki jujutsu z innymi np. zapaśniczymi, jak w odmianie brazylijskiej . Kolejną kategorię tworzą nowe współczesne systemy, które używają nazwy jujutsu ale wcale lub w niewielkim stopniu związane są z nihon jujutsu a także unikają japońskiej terminologii [por: Sato 1998; Craig 1995; Mol 2003]. Dla identyfikacji oryginalnego jujutsu historycy sztuk walki sięgają do koryu bujutsu. Corizzi [1997] i Habersetzer [1989] wymieniają yoshin-ryu wśród klasycznych szkół, jak daito, kito i tenshin-ryu.
Z kolei Draeger i Smith [1980, s. 138-139] wskazują, że powstałe z jujutsu nowoczesne judo i aikido są typowymi systemami eklektycznymi. W judo odnajdujemy z trudem jedynie ślady technik szkoły tenjin shin'yo-ryu, pochodnej yoshin-ryu jujutsu.
"Biuletyn Sobudo", SIP, Rzeszów 2004, nr 1-2 (13-14).
Numer Specjalny - metodyczny i informacyjny